Tantalos Hakkında
Tanrıların tanrısı Zeus ve nemp (peri) Pluto’nun oğlu olan Tantalos (Tantalus) mitik Frigya kralıdır. Bazı kaynaklar Frigya yerine başkenti Tantalis olan Spilos olduğunu yazar. Yarı tanrıdır, titandır. Atlantis Medeniyeti’ni kuran Atlas’ın kızı Dione ile evlenir. Niobe’nin, Pelops’un, Broteas’ın ve Duskleion’un babasıdır.
MÖ 12. yy’de Spil Dağı’nda hüküm sürer.
Tantalos İşkencesi
Tantalos, babası Zeus sayesinde, tanrıların sofrasına oturabilen tek ölümlüdür. Tanrılardan öğrendiklerini, masada olan biteni insanlara anlatır. Tanrılar bunu bilmelerine rağmen sessiz kalırlar. Ziyafetlerin birinde tanrıların yiyeceği ambrosiayı (Homeros’a göre nektar, bazı kaynaklara göre bal, bazı kaynaklara göre amber rengi bir meyve, bazı kaynaklara göre zehirli mantar) yiyenlerin tanrısal güce sahip olacağını düşündüğü için insanlara götürür. Tanrılar buna çok kızar, tam ceza vermek üzereyken, Tantalos tanrıları kendi ziyafetine davet eder ve onlar adına adak adayacağını söyler. Tanrılar kabul eder. Ziyafette Tantalos, oğlu Pelops’u yahni olarak tanrılara sunar. Demeter dışında tanrılar yahninin ne olduğu anlar ve yemezler. Demeter yakın zamanda kızı Persefoni’yi kaybettiği için üzüntüden dikkat etmemiştir.
Zeus kader tanrıçaları Moira'lar (Fatalar/Mireler/Klatho, Lakhesis, Atrapos) Klatho’dan Pelops’u diriltmesini ister. Klatho parçaları toplar, birleştirir ve Pelops’u diriltir. Demeter yediği bölüm olan sol omzu içi demirci tanrı Hephaistos’tan omuz yapmasını ister, Hephaistos sol omuzu yerine fildişi yaparlar. Ve Pelops çok yakışıklı bir erkek olur.
Tanrılar Tantalos’a çok kızarlar, Olimpos’tan kovarlar ve Spil Dağı’nın bir yarığından aşağıya, Hades’e atarlar. Yarık daha sonra Karagöl (İzmir Yamanlar Dağı’nda) olur. Tantalos’a lezzetli meyvelerin altındaki tertemiz tatlı suyun içinde meyveye ve suya ulaşamadan sonsuza kadar yaşama cezası verirler. Tantalos ne zaman meyvelere uzansa dallar uzaklaşır, su için eğilse sular çekilirmiş. Bu nedenle görüp ulaşamamaya Tantalos işkencesi denir.
Yunanca’da Tantalos cezası anlamına gelen bir deyim, İngilizce’de de gösterip de vermemek, umutlandırıp vermemek tantalize- kelimesi bulunuyor.
Orhan Veli, Tantalos cezasının tental azabı olarak dilimize kazandırır. Nahit Hanım'a mektuplarından oluşan Yalnız Seni Arıyorum kitabında, kendisinden ayrı kalmaktansa "tental azabı" dediği bu işkenceyi çekmeyi tercih edeceğini söyler.
Homeros Odysseia‘sında şöyle anlatır:
"Tantalos'u gördüm, korkunç işkenceler çekerken: Duruyordu bir gölün içinde, ayakta, yüksele yüksele çıkıyordu su çenesine kadar, ama içmek için davrandı mıydı, damlasını alamıyordu suyun, ihtiyar adam eğiliyor, eğiliyor, eğiliyordu, su da çekiliyor, çekiliyor, yok oluyordu hemen toprakta, ve bir çamur peyda oluyordu ayaklarının dibinde, kapkara, o saniye bir tanrı kurutuveriyordu gölü.
Yemişler sarkıyordu başının önünde dallı budaklı ağaçlardan, armutlar, narlar, pırıl pırıl elmalar, ballı incirler, tombul zeytinler sarkıyordu, ama ihtiyar adam, koparayım diye ellerini uzattı mıydı, bir yel geliyor, savuruyordu onları kara bulutlara."
Bazı kaynaklar Tantalos’un aldığı cezasının, kendisinin yaptıkları nedeniyle değil; ana erkil düzenden geldiği ve bu düzeni savunduğu için olduğu söyler.
Tantalos’un anıt mezarını ve yeri hakkında detaylı bilgi için Bir Mezarın Peşinde yazısını okuyabilirsiniz.
Kral mezarı Tantalos konumu
Comments