Ege Bölgesi'nde Gediz Grabeninin orta kesimi ile iç batı Anadolu Platolarının batısında yer alan Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı, Kula ve Salihli ilçelerinin idari sınırlarının bütününü kapsamaktadır. Jeoparkın toplam alanı 2320 km2'dir.
Gerilme tektoniğinin aktif ve etkili olduğu bir bölgede bulunan Kula Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı ve çevresi jeolojik ve tektonik açıdan oldukça karmaşık, jeomorfolojik açıdan oldukça zengin yapı gösterir. Jeopark Paleozoik yaşlı metamorfik kayaçlardan (şist, gnays) prehistorik volkanik püskürmelere dek yer kürenin 200 milyon yıldan uzun geçmişinin delillerini barındırır ve bu yönüyle oldukça zengin bir jeolojik çeşitliliğe (geodiversity) ev sahipliği yapmaktadır.
Türkiye'nin en genç volkanik sahalarından birisi olan Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeopark sahası doğal, jeolojik, kültürel ve arkeolojik zenginliğinden ötürü Türkiye'nin jeoturizm açısından en önemli alanı konumundadır. Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı (Kula Jeoparkı) Türkiye'nin ve Türk Dünyasının UNESCO etiketli ilk ve tek jeoparkıdır.
Kula Salihli Jeoparkı neden önemlidir?
Dünyanın en iyi korunmuş volkanik alanlarından biridir. Dünyada çok volkan varken, Kula’yı çok özel yapan iki durum var:
1. Amasyalı memleketlimiz Coğrafyacı Strabon (MS 1.yy) (Amasya’ya heykeli dikilen adam) kitabında Kula'dan Katakekaumene (Yanık Ülke) olarak bahsediyor.
Gustavus Kramer’in meşhur Strabon Geographica metninde Frigya (Afyon, Uşak, Manisa) ve Lidya’yı anlatıyor.
Metinde Katakekaumene diye tanımladığı yerine nereye uzandığını ve bölgenin şarapları çok güzel olduğu söylüyor. Yine metinde “Yer altından alevler yüzeye çıkmış ve bu kaynak artık sönmüş. Burası hakkında Zeus'un yıldırımlarının yaptığı gibi bir sürü saçmasapan fikirler var; halbuki daha akla yakın olan: yer altından gelen ateşlerin burada bir zamanlar faal olduğu ve burayı artık terk ettikleri.” diyor. Bu Dünyada ilk defa sönmüş bir volkan alanının tanımıdır.
2. Henry S. Washington jeoloji tarihinin önemli adamlardan. Kayaların kimyası hakkında The CIPW normu isimli normun mucitlerinden biridir.
Kendisi Kula üzerine doktora yapmıştır. Ve yeni bir kaya türü tanımlanmıştır: Kulait.
Burada hem piroksen var hem de hornblend var. Yani piroksenin su görmüş hali. (Kula denize 150 km uzakta) Burası o kadar önemli ki, master yapan bir kişinin yanına bir kişi daha gönderdiler. Bu çalışma sonrasında öğrendik ki Kula’nın altındaki mantoya Girit'in güneyinden su basıyor. Su, mineral yapıları içinde geliyor su basıyor, derinde serbest kalıyor ve Kulaiti oluşturuyor. Dolayısıyla Ege'nin anlaşılmasında son derece önemli bir yeri var.
Önemli bir yer olduğu için buraya jeopark kurulması düşünüldü. Düşünen bir Yunan’dı. Midilli adasındaki Ege Üniversitesi coğrafya profesörü ve onun yanında doktora yapan Erdal Gümüş. Çok çalıştılar ve Kula'yı Türkiye’deki tek UNESCO tasdikli jeopark haline getirmek getirdiler.
Kız Köprüsü:
26 Bin Yıllık İnsan Ayak İzi:
Gökeyüp Çömleği:
Kula Peribacaları Tabiat Anıtı (Kuladokya):
Çakırca Bazalt Sütunları:
Sandal Divlit Volkan Konisi:
Kaplan Divlit Volkan Konileri:
UNESCO Küresel Jeoparklar Ağı listesi:
Yazı Jeopark Belediyeler Birliği resmi web sitesinden ve Jeolog Prof Dr Celal Şengör'ün gözünden Kula neden önemli? konuşmasından alınmıştır.
Comments