Gökeyüp Köyü (artık mahallesi) Salihli'ye bağlı bir dağ köyü. Salihli'den zaten uzak olan bu köye bir de virajlı dağ yolundan gidildiğinde yaklaşık 1 saatlik bir yol bizi bekliyor.
Gökeyüp ismi, bazı kaynaklara göre gök mavisi gözlere sahip Eyüp ve Musa’nın diyarları Gökeyüp ve Gökmusa zamanla birleşmesi, nasıl olduysa Gökeyüp olarak var olmasından gelmiştir, bazı kaynaklara göre ise güveç anlamına gelen köke ünvanına sahip Köke Eyüp’ün zamanla birleşmesiyle oluşmuştur.
Anadolu’nun birçok yerinde çömlekçilik geleneği sürüyor. Gökeyüp çömleğinin özelliği ise, renginden anlaşılacağı gibi kara olması. Renginin nedeni ise sönmüş volkanik kaya. Milattan önce yaşamış Amasyalı tarihçi ve coğrafyacı Strabon'un "Geographika" eserinde "Katakekaumene-Yanık Ülke" olarak tanımladığı ve yaklaşık 300 kilometrekarelik alanı kaplayan bir volkanik çökelti.
Gökeyüp çömleği diyoruz; ama tepsi, tabak gibi fırınlanabilecek ve ocakta kullanılabilecek birçok mutfak ürünü yapılıyor. Kullananlar bilirler, yemeğe ayrı bir lezzet veriyor.
Gökeyüp çömleği nasıl yapılıyor?
Mengele adı verilen taşlar öğütülüyor, lavların kurumasıyla oluşan mika şist kayalarının öğütülüp kille birleştiriliyor, ıslatılıyor, yoğruluyor. Gökeyüp çamuru bu şekilde elde ediliyor. Çamur turnette elde şekillendiriliyor, ki yetenekli ellerde göz açıp kapayınca kadar oluyor. Çömlekler güneşte kurutuluyor. Kuruduktan sonra palamut meşesinde yakılıyor. Parlaklığını piştikten sonra alıyor.
Gökeyüp Çömleğine Gökeyüp Göveci, Gökeyüp Güveci, Gökeyüp Kara Göveci, Gökeyüp Kökesi de deniyor.
Yazı Utku Yılmaz'ın 22 Eylül 2023 tarihli Gökeyüp çömleği, çamuru ve denemelerimiz yazısından alınmıştır.
Comments