Kula'nın önemi ne?
Kula, dünyanın en iyi korunmuş volkanik alanlarından biridir. Dünyada çok volkan varken, Kula’yı çok özel yapan iki durum var.
1. Amasyalı memleketlimiz Coğrafyacı Strabon (MS 1.yy) (Amasya’ya heykeli dikilen adam) kitabında Kula'dan Katakekaumene (Yanık Ülke) olarak bahsediyor.
Gustavus Kramer’in meşhur Strabon Geographica metninde Frigya (Afyon, Uşak, Manisa) ve Lidya’yı anlatıyor.
Metinde Katakekaumene diye tanımladığı yerine nereye uzandığını ve bölgenin şarapları çok güzel olduğu söylüyor. Yine metinde “Yer altından alevler yüzeye çıkmış ve bu kaynak artık sönmüş. Burası hakkında Zeus'un yıldırımlarının yaptığı gibi bir sürü saçmasapan fikirler var; halbuki daha akla yakın olan: yer altından gelen ateşlerin burada bir zamanlar faal olduğu ve burayı artık terk ettikleri.” diyor. Bu Dünyada ilk defa sönmüş bir volkan alanının tanımıdır.
2. Henry S. Washington jeoloji tarihinin önemli adamlardan. Kayaların kimyası hakkında The CIPW normu isimli normun mucitlerinden biridir.
Kendisi Kula üzerine doktora yapmıştır. Ve yeni bir kaya türü tanımlanmıştır: Kulait.
Burada hem piroksen var hem de hornblend var. Yani piroksenin su görmüş hali. (Kula denize 150 km uzakta) Burası o kadar önemli ki, master yapan bir kişinin yanına bir kişi daha gönderdiler. Bu çalışma sonrasında öğrendik ki Kula’nın altındaki mantoya Girit'in güneyinden su basıyor. Su, mineral yapıları içinde geliyor su basıyor, derinde serbest kalıyor ve Kulaiti oluşturuyor. Dolayısıyla Ege'nin anlaşılmasında son derece önemli bir yeri var.
Önemli bir yer olduğu için buraya jeopark kurulması düşünüldü. Düşünen bir Yunan’dı. Midilli adasındaki Ege Üniversitesi coğrafya profesörü ve onun yanında doktora yapan Erdal Gümüş. Çok çalıştılar ve Kula'yı Türkiye’deki tek UNESCO tasdikli jeopark haline getirmek getirdiler.
Kula ve jeopark bölgesindeki sorunlar:
Konilerden biri zamanında mıcır ocağı olarak kullanılmış. Kaliteli bir mıcır da değil. Ocak iptal edilip sit alanı ilan edilse de bu kez de en kıymetli koni olan Sandal konisine ruhsat verilmiş, bu koni tahrip ediliyor.
Eskiden mıcır ocağı olarak kullanılan, sit alanı ilan edilen koni şu anda belediyenin çöp dökme sahası olarak kullanılıyor.
2015’te gerçekleştirilen Kula Çalıştayı’nda (Salihli, Kula ve Manisa’nın) belediye başkanları, vali, kaymakamlar, milletvekilleri hatta Erdal Gümüş’ten sonra jeoparkın müdürü olan kişi vs Kula bölgesine zarar vermekten başka bir şey yapmamışlar. Hiçbirinin jeoloji bilgisi yok.
En kıymetli (elde kalan tek güzel) koni ziyaretçilere açıldığı için ziyaretçiler her yeri çiziyor, çöp bırakıyor.
Güvenlik bekçisi yok. Güvenlik tedbiri yok.
Kula'daki müze yetersiz. Müzeyi yapan jeolog değil. Jeolojik açıdan birçok hata var.
"Kula'nın muhteşem değişimi" adı altında broşürler yapmışlar; gösteriş bol, içerik yok.
(Çözüm: en kıymetli koni dışında başka bir koni ziyarete açılabilir, replikası yapılabilir, sanal/dijital gezi tasarlanabilir, bölgeye özel eğitim verilebilir, güvenlik tedbiri alınabilir, ceza sistemi getirilebilir.)
Yazı, Fatih Altaylı'nın Habertürk'te yayınlanan Teke Tek programına katılan Prof. Dr. Celal Şengör'ün katıldığı programın bir bölümü olan "Dünyanın Jeolojik Hafızası Manisa Kula'da.. Kula Neden Çok Önemlidir?" videosundan alınmıştır.
Comments